Αθήνα 1η Σεπτεμβρίου – Υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και της Hellas Sat στον τομέα των δορυφορικών οπτικών τηλεπικοινωνιών με χρήση ακτίνων laser. Χθες Πέμπτη 31/08/2023, στο ιστορικό κτήριο Σίνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (EAA) στo Θησείο, υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας εξαιρετικής σημασίας μεταξύ του EAA και της HELLAS SAT. Αντικείμενο και σκοπός του μνημονίου είναι η συνεργασία του Ινστιτούτου Αστρονομίας Αστροφυσικής Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του ΕΑΑ με τον Ανάδοχο του Ελληνικού Δημοσίου (δυνάμει του ν. 4506/2017) και Εθνικό Δορυφορικό Πάροχο στον τομέα των νέων τεχνολογιών και ειδικότερα των οπτικών και κβαντικών επικοινωνιών. Απώτερος στόχος είναι η πραγματοποίηση δοκιμαστικών ζεύξεων μέσω των τηλεσκοπίων «Αρίσταρχος» και Κρυονερίου, για την παροχή μετρήσεων που θα συμβάλλουν στο σχεδιασμό μελλοντικών συστημάτων για οπτικές/κβαντικές επικοινωνίες τα οποία και θα ενεργοποιηθούν σε μελλοντικό δορυφόρο τον οποίο σχεδιάζει η Hellas Sat.

Οι ερευνητές του ΙΑΑΔΕΤ, Δρ. Άλκηστη Μπονάνου και Δρ. Αλέξιος Λιάκος συμμετέχουν στην επιστημονική ομάδα της διαστημικής αποστολής LUMIO, συγκεκριμένα στην ομάδα των παρατηρήσεων και στην ομάδα χαρακτηρισμού των μετεωροειδών. Η συμμετοχή στις ομάδες αυτές σχετίζεται με την επιτυχία του προγράμματος παρακολούθησης της Σελήνης NELIOTA του Εθνικού Αστεροσκοπείο Αθηνών με το τηλεσκόπιο Κρυονερίου.

Στον χαιρετισμό του ο Διευθυντής αφού μετέφερε τους χαιρετισμούς του ΠΕΑΑ και του ΔΣ/ΕΑΑ, αναφέρθηκε στο σχέδιο της Διοίκησης για τη μετατροπή του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου στο μεγαλύτερο διαστημικό κόμβο στη νοτιανατολική Ευρώπη, αναπτύσσοντας συνοπτικά την μέχρι τώρα πορεία των έργων.

Την εβδομάδα που μας πέρασε (18-24 Ιουνίου) πραγματοποιήθηκε επίσκεψη του κλιμακίου της ESA στα Αστεροσκοπεία Χελμού και Κρυονερίου, αποτελούμενη από τους Zoran Sodnik, Donatas Miklusis και Hans Smit με σκοπό την πραγματοποίηση οπτικών ζεύξεων με τον τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο Alphasat.

Το Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης (ΙΑΑΔΕΤ) του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) διοργανώνει σχολείο παρατηρησιακής Αστροφυσικής στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ (κωδικός MIS: 5060675) με τίτλο: «Αναβάθμιση του Αστεροσκοπείου Κρυονερίου με σκοπό την εξυπηρέτηση των αναπτυξιακών στόχων της Περιφέρειας Πελοποννήσου». Το σχολείο θα ξεκινήσει την Παρασκευή, 15 Σεπτεμβρίου και θα τελειώσει την Κυριακή, 17 Σεπτεμβρίου 2023.

Ο αστεροειδής ανακαλύφθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου 2023, έχει διάμετρο περίπου 50μ και κινείται με ταχύτητα 28.000 χλμ/ώρα. Η πιο κοντινή του διέλευση από τη Γη (175.000 χλμ) έλαβε χώρα στις 25 Μαρτίου 2023 19:51 UT. Το ΙΑΑΔΕΤ συμμετείχε στη διεθνή παρατηρησιακή καμπάνια, που οργανώθηκε από το Διεθνές Δίκτυο Προειδοποίησης Αστεροειδών (https://iawn.net/), με το τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου Κρυονερίου Κορινθίας. Ο αστεροειδής παρατηρήθηκε περίπου μία μέρα πριν και μερικές ώρες μετά την εγγύτερη απόστασή του με τη Γη, καθώς τότε ήταν ορατός από την Ελλάδα. Τα δεδομένα ελήφθησαν από τους μεταδιδακτορικούς ερευνητές Δρ Αλέξιο Λιάκο (παρατηρητής) και Δρ Σοφία Δερλώπα (υποστήριξη παρατηρήσεων). Στο video βλέπουμε την προσομοίωση της τροχιάς του αστεροειδούς από το flyby visualization tool της ESA (https://neotools.ssa.esa.int/fvt) και την κίνησή του στον ουρανό όπως καταγράφηκε από το τηλεσκόπιο. Στην εικόνα φαίνεται η καμπύλη φωτός του αστεροειδούς για περίπου 35 λεπτά, η οποία μας δείχνει την περίοδο περιστροφής του (περίπου 6,1 λεπτά), αλλά και άλλες περιοδικότητες (με μικρότερες τιμές), οι οποίες σχετίζονται με τη μορφολογία του.

Η πρώτη φάση περιλαμβάνει την αναμόρφωση των κτιριακών υποδομών με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων την Περιφέρειας Πελοποννήσου (~4.3Μ€), ενώ η δεύτερη φάση περιλαμβάνει την αγορά και τοποθέτηση του απαραίτητου επιστημονικού εξοπλισμού στο πλαίσιο του προγράμματος NOA-AEGIS (~10.8Μ€). Οι εκσκαφές ξεκίνησαν από το χώρο όπου αναμένεται να τοποθετηθούν τα δύο νέα τηλεσκόπια του ΙΑΑΔΕΤ: (α) το νέο ρομποτικό τηλεσκόπιο (0.7μ) στο πλαίσιο του NOA-AEGIS και (β) η νέα διάταξη η οποία θα χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο της νέας μεγάλης συνεργασίας του Ινστιτούτου με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA), ώστε τα τηλεσκόπια Κρυονερίου και ''ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ'' να λειτουργήσουν ως οι μόνοι Ευρωπαϊκοί κόμβοι μετάδοσης δεδομένων μέσω lazer για την αποστολή Psyche της NASA.

Το λογισμικό Flash Detection Software (FDS) είναι ένα εργαλείο για την ανίχνευση λάμψεων πρόσκρουσης στη Σελήνη. Αυτό το λογισμικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιονδήποτε ερασιτέχνη ή επαγγελματία αστρονόμο που παρατηρεί τη Σελήνη ή πλανήτες με βιντεοκάμερες ή υψηλού ρυθμού καρέ sCMOS/CCD για την επεξεργασία των δεδομένων και να εντοπίσει όλες τις υποψήφιες λάμψεις πρόσκρουσης.

Το σύστημα αποτελείται από οκτώ συνολικά κάμερες και τοποθετήθηκε σε προσωρινή θέση στο αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας για τους απαραίτητους τεχνικούς ελέγχους. Οι επτά κάμερες του συστήματος έχουν πεδίο 45×80 μοίρες και καλύπτουν όλο τον ουρανό, ενώ η όγδοη καλύπτει από μόνη της όλο τον ουρανό (fisheye lens), αλλά με μικρή ανάλυση. Η κάθε κάμερα έχει ρυθμό καταγραφής 25 fps και ως κάτω όριο λαμπρότητας το 4ο μέγεθος. Το σύστημα αυτό, μαζί με ένα πανομοιότυπο, το οποίο θα τοποθετηθεί στις εγκαταστάσεις του ΕΑΑ στην Πεντέλη, θα είναι μέρη του ευρωπαικού δικτύου allsky7.net (https://allsky7.net/ ) και θα χρησιμοποιούνται για τη στατιστική των μετεώρων και βολίδων. Όπως δήλωσε ο Διευθυντής του ΙΑΑΔΕΤ/ΕΑΑ Δρ. Σπύρος Βασιλάκος, ”Το Ινστιτούτο το οποίο πρωτοπορεί στην Ελλάδα στον τομέα της πλανητικής ασφάλειας, εντάσσεται πλέον και επίσημα στο εν λόγω δίκτυο”. Επιπροσθέτως, οι καλές συνθήκες παρατήρησης και στα δύο μέρη που θα εγκατασταθούν αναμένεται να προσδώσουν καλής ποιότητας, αλλά και μεγάλης ποσότητας δεδομένα, τα οποία θα συνδράμουν ουσιαστικά στην εν λόγω μελέτη. Επιστημονική υπεύθυνη των οργάνων είναι η Δρα Άλκηστις Μπονάνου, ενώ η εγκατάσταση και οι έλεγχοι έγιναν από τον μεταδιδακτορικό ερευνητή Δρ Αλέξιο Λιάκο. Στις φωτογραφίες φαίνεται ο εξοπλισμός, δύο πολύ λαμπρά μετέωρα (άθροισμα εικόνων), και εικόνες από το software του συστήματος.